Maymun Çiçeği Hakkında Bilmeniz Gerekenler: Belirtiler, Tedavi ve Önleme

Merhaba! Bu yazıda, maymun çiçeğine hızlı bir göz atacağız: bu hastalığın ne olduğu, nasıl adlandırıldığı, belirtileri, teşhis yöntemleri, tedavi seçenekleri ve önleme yolları hakkında bilgi vereceğiz.Maymun çiçeği, Ortopoks virüsleri grubuna ait olan maymun çiçeği virüsünün sebep olduğu bir hastalıktır. Bu virüs grubu aynı zamanda çiçek hastalığına yol açan variola virüsü ile inek çiçeği virüsünü de içerir. 

Maymun çiçeği ilk kez 1958'de, araştırma için tutulan maymunlarda cilt döküntüleriyle belirginleşen çiçek hastalığına benzer bir hastalık gözlemlendiğinde Danimarka'da tespit edilmiştir. Hastalığın adı buradan gelmektedir. İnsanlarda görülen ilk maymun çiçeği vakası ise 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde kaydedilmiştir. 

O zamandan bu yana, Orta ve Batı Afrika'daki pek çok ülkede vakalar rapor edilmiştir. Bu bölgeler dışında görülen vakalar ise genellikle bu bölgelere yapılan seyahatlerle ilişkilendirilmiştir. Ancak, son zamanlarda seyahat öyküsü olmayan vakalar da ortaya çıkmıştır.

Maymun çiçeği, insanlara hayvanlardan bulaşabilen bir hastalık, yani zoonotik bir hastalıktır. Virüs, sincaplar, kemirgenler ve çeşitli maymun türleri gibi birçok hayvanda bulunabilir, ancak bu virüsün doğal kaynağı henüz belirlenmemiştir. İnsanlara bulaşma genellikle enfekte hayvanlarla doğrudan veya dolaylı temas yoluyla gerçekleşir. Bu temas, enfekte bir hayvanın ısırması veya tırmalaması, bu hayvanların hazırlanması ya da yeterince pişirilmeden yenmesi sırasında veya enfekte hayvanın kanı ya da vücut sıvılarıyla doğrudan temas yoluyla olabilir. 

Virüs ayrıca kişiden kişiye, solunum yoluyla alınan damlacıklar aracılığıyla yüz yüze temasla, enfekte bir kişinin cilt lezyonlarına temasla ya da virüsle kirlenmiş eşyalar aracılığıyla bulaşabilir. Aile bireyleri, cinsel partnerler, yakın temas halinde olanlar ve sağlık çalışanları daha fazla risk altındadır. Virüs ayrıca hamilelik sırasında anne karnındaki bebeğe de geçebilir.

Hastalık genellikle ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, sırt ağrısı ve halsizlik gibi belirtilerle başlar. Ayırt edici bir özellik olarak lenf düğümlerinde şişme görülür. Vücutta, genellikle yüz bölgesinde başlayıp diğer bölgelere yayılan döküntüler meydana gelir. Döküntüler, başlangıçta düz yüzeyli lezyonlar olarak ortaya çıkar ve ardından sarımsı sıvıyla dolu kabarcıklara dönüşür. Bu kabarcıklar daha sonra kabuklanır ve sonunda dökülür. Hastalık genellikle 2 ila 4 hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak, ikincil bakteriyel enfeksiyonlar, ensefalit, zatürre, sepsis ve görme kaybına yol açabilen kornea enfeksiyonları gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. 

Özellikle çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler için sonuçlar daha ağır olabilir. Vakaların ölüm oranı ise yaklaşık %3 ila %6 arasında değişmektedir.

Hastalığın teşhisi için en iyi yöntem, virüsün genetik yapısını tespit eden Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) testidir. Bu test, genellikle cilt lezyonlarından alınan sıvı veya kabuk örneklerinde yapılır. Bazen maymun çiçeği virüsüne karşı oluşan antikorları tespit etmek için kan testleri kullanılır, ancak bu antikorlar diğer benzer virüslerle de etkileşime girebildiği için sınırlı bir değere sahiptir. Temel tedavi yöntemi, destekleyici bakım sağlamak ve olası komplikasyonları önlemek ya da yönetmektir. Bazı ülkelerde, maymun çiçeğini tedavi etmek için yakın zamanda bir antiviral ilaç onaylanmıştır. Ayrıca, immünoglobulinler gibi diğer antiviraller ve tedavi edici yöntemler şu anda değerlendirilmektedir. Önleme stratejileri, hastalıkla ilgili risk faktörleri hakkında farkındalığı artırmayı içerir. Bunun yanı sıra, vaka takibi, hasta olanların izole edilmesi ve etkili temas takibi gibi halk sağlığı önlemleri de önemlidir. Enfekte hastalara bakım sağlarken ve numune alırken uygun enfeksiyon kontrol önlemlerinin alınması da gereklidir. Çiçek hastalığı için geliştirilen ve maymun çiçeğine karşı da etkili olan bazı aşılar mevcuttur. Ayrıca, maymun çiçeğine karşı yeni bir aşı onaylanmıştır. Bu da, halk sağlığı açısından önemli bir yeniden ortaya çıkan bulaşıcı hastalık olan maymun çiçeğine dair hızlı bir bakıştı. Daha fazla bilgi almak için sağlık uzmanınıza danışın, sağlık birimlerinin sunduğu kaynaklara başvurun ve aşağıdaki web sitelerini ziyaret edin. 

https://www.mdpi.com/2306-7381/1/1/40

https://www.cdc.gov/poxvirus/mpox/clinicians/clinical-recognition.html

http://www.veterinary.ankara.edu.tr/2022/07/05/maymun-cicegi-monkeypox-hastaligi/

Maymun Çiçeği (Monkeypox) Virüsü